08 Ekim 2006 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanmış olan Kent Konseyleri Yönetmeliğinin güncelleme çalışmalarının başlatıldığını öğrenince, yararlı olması dileğimle aşağıdaki önerimi 31 Aralık 2024 tarihinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü evrakına resmen verdim. Dilerim bu çalışmalar Kent Konseylerinin birer DEMOKRASİ OKULU olmalarına katkı sağlarlar.
KENT KONSEYİ YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; kent yaşamında, kent vizyonunun ve hemşehrilik bilincinin geliştirilmesi, demokrasi kültürü ile hemşerilik hakları ve sorumlulukları farkındalıklarının yaratılması, kentin hak ve hukukunun korunması, sürdürülebilir kalkınma, çevreye duyarlılık, sosyal yardımlaşma ve dayanışma, saydamlık, hesap sorma ve hesap verme, katılım, yönetişim ve yerinden yönetim ilkelerini hayata geçirmeye çalışan kent konseylerinin çalışma usul ve esaslarını düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik; kent konseylerinin oluşumu, yönetim ilkeleri ile çalışma usul ve esaslarını kapsar. İlgili çalışmaların detayları her Kent Konseyi özelinde uzlaşılar ile oluşturulup kendi Genel Kurullarında onaylanacak Yönergeler ile belirlenecek ve gerçekleştirilecektir.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik; 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 76 ncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;
a) Belediye: Kent konseyi oluşumuna yardım ve destek sağlayan belediyeyi,
b) Kent konseyi: Merkezi yönetimin, yerel yönetimin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve sivil toplumun ortaklık anlayışıyla, hemşehrilik hukuku çerçevesinde buluştuğu; kentin kalkınma önceliklerinin, sorunlarının, vizyonlarının sürdürülebilir kalkınma ilkeleri temelinde belirlendiği, tartışıldığı, çözümlerin geliştirildiği ortak aklın ve uzlaşmanın esas olduğu demokratik yapılar ile yönetişim mekanizmalarını,
c) Meclisler ve çalışma gurupları: Dezavantajlı gruplar ve gençlik meclisleri başta olmak üzere kent konseyinin görev alanlarında, yönetişim anlayışına dayalı ve sürdürülebilir kalkınma içinde tüm toplum kesimlerinin kent yönetimine katkıda bulunmalarını, kaliteli ve yaşanabilir bir kentin yönetiminde aktif rol almalarını hedefleyen ve en az 5 (beş) gönüllü imzalı öneriler sonrasında (Meclisler için) Genel Kurullar ve (Çalışma grupları için) Meclisler kararları ile oluşturulmuş ortak yapıları,
ç) d) Yönetişim: Saydamlık, hesap verebilirlilik, katılım, çalışma uyumu, yerindenlik ve etkinlik gibi kriterlere dayanan, çok aktörlü ve toplumsal ortaklıklara dayalı yönetim anlayışını,
e)
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kent Konseyinin Kuruluşu, Görevleri ve Çalışma İlkeleri
Kent Konseyinin Oluşumu, Görevleri ve Çalışma İlkeleri
MADDE 5 –
(1) Kent Konseyleri belediye teşkilatı olan yerlerde8 inci maddede belirtilen üyelerden oluşur.
(2) Kent konseyi olmayan kentlerde, kuruluş genel kurulu ilk toplantısını yapmak üzere belediye başkanının çağrısı ile yerel seçimleri takip eden ilk 3 (üç) ay içinde toplanır. Belediye başkanının ev sahipliğinde toplanan ilk genel kurul, toplantıyı idare etmek üzere üyeleri arasından en az üç kişiden oluşan divan kurulunu seçer.
(3) Divan kurulunun oluşturulmasından sonra, kent konseyi yürütme kurulu ve kent konseyi başkanı seçilir.
(4) Kuruluş genel kurulunda seçilenlerin görev süreleri sadece 1 (bir) yıldır. Sonraki seçimli genel kurullar ise 2 (iki) yılda bir Kent Konseyi Yürütme Kurulu koordinasyonunda gerçekleştirilir.
Kent konseyinin görevleri
MADDE 6 – (1) Kent konseyinin görevleri;
a) Yerel düzeyde demokratik katılımın yaygınlaştırılmasını, hemşehrilik hukuku ve ortak yaşam bilincinin geliştirilmesini, çok ortaklı ve çok aktörlü yönetişim anlayışının benimsenmesini sağlamak,
b) Sürdürülebilir gelişmenin sağlanması ve bu konuda ortaya çıkan sorunların çözümüne yönelik planların hazırlanması ve uygulanmasını sağlamak,
c) Kente ilişkin temel stratejiler ve faaliyet planlarının belirlenmesinde, uygulama ve izleme süreçlerinde tüm kenti kapsayan ortak bir aklın oluşturmasına katkıda bulunmak,
ç) Yerellik ilkesi çerçevesinde katılımcılığı, demokrasiyi ve uzlaşma kültürünü geliştirmek,
d) Kentin kimliğine ilişkin tarihi, kültürel, doğal ve benzeri değerlere sahip çıkmak ve geliştirmek,
e) Kent kaynaklarının etkili, verimli ve adil kullanımına katkıda bulunmak,
f) Sürdürülebilir kalkınma anlayışına dayalı kentin yaşam kalitesini geliştiren, çevreye duyarlı ve yoksulluğu giderici programları desteklemek,
g) Sivil toplumun gelişmesine ve kurumsallaşmasına katkıda bulunmak,
ğ) Çocuklar, gençler, yaş almışlar, kadınlar ve engelliler dahil tüm kentlilerin toplumsal yaşamdaki etkinliklerini arttırmak ve yerel karar alma mekanizmalarında aktif rol almalarını sağlamak,
h) Kent yönetiminde saydamlık, katılım, hesap verebilirlik, öngörülebilirlik ilkelerinin uygulanmasına katkıda bulunmak, Bu bağlamda 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 24. maddesi gereğince oluşturulan İhtisas Komisyonlarına uzman birer temsilcisini oy hakkı olmadan ilgili konular hk Kent Konseyi görüşlerini aktarmak ve Komisyon çalışmaları hk Kentlileri bilgilendirmek üzere altı aylık sürelerle görevlendirmek
ı) Kent konseyi organlarında oluşturulan görüşlerin genel kurul onayı sonrasında yapılacak ilk Belediye Meclis toplantısında değerlendirilmek üzere ilgili belediye meclisine (Belediye genel evrak birimi aracılığı ile) olası en kısa zamanda iletilmesini sağlamaktır.
Çalışma ilkeleri
MADDE 7 – (1) Kent konseyi, aşağıdaki ilkeler temelinde çalışmalarını sürdürür.
- Siyasi Partiler Yönetim Kurullarında aktif görev yapan ve Belediyede çalışan kişiler Kent Konseyi çalışmalarında kendi kurumsal yapılarını temsil ederek çalışabilirler ancak Yürütme Kuruluna veya Sözcülüğe aday olamazlar
- Mevcut örgütlü yapılarımızdaki dikey hiyerarşik üretim ve geleneksel siyaset kültürünü Kent Konseyi süreçlerine yansıtmamak için azami dikkat gösterilecektir
- Bileşen delegeleri, temsilciler Kent Konseyi farkındalığı yaratmak ile ilgili çalışmalara öncelikle temsilcileri oldukları yapılardan başlayacaklardır. Kendi yapılarında üye olan hemşerileri ile paylaşarak uzlaşı ile oluşturdukları görüşleri Kent Konseyi organları gündemine taşıyacaklardır.
- Kent Konseyleri için öncelikli olan İletişim, İlişki, Demokrasi, Hak, Sorumluluk, Müzakere, Uzlaşı, Oydaşmak, Birleşik akıl, Karar almak, İzlemek, Sorgulamak, Denetlemek vb kavramların Hemşerilik Hukuku inşasındanet olarak anlaşılmaları ve anlamlandırılmaları önemlidir
- Kent Konseyi bileşenleri, gönüllüleri arasındaki ilişkilerde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği olmazsa olmaz ilkelerdendir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Kent Konseyi Üyeliği ve Organları
Kent konseyi üyeliği
MADDE 8 –
(1) Kent konseyi; merkezi yönetimi, yerel yönetimi, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarını ve sivil toplumu ortaklık anlayışı ile buluşturmak üzere aşağıda belirtilen kişi, kurum ve kuruluş temsilcilerinden oluşur:
a) Mahallin en büyük mülki idare amiri veya temsilcisi,
b) Belediye başkanı veya temsilcisi,
c) Sayısı 10’u geçmemek üzere illerde valiler, ilçelerde kaymakamlar tarafından belirlenecek kamu kurum ve kuruluşlarının temsilcileri,
ç) Mahalle sayısı yirmiye kadar olan belediyelerde bütün mahalle muhtarları, diğer belediyelerde belediye başkanının çağrısı üzerine toplanan mahalle muhtarlarının toplam muhtar sayısının yüzde 30’unu geçmemek ve 20’den az olmamak üzere (varsa ilgili kentteki Muhtarlar Derneği genel kurulunda) kendi aralarından seçecekleri temsilcileri,
d) Beldede teşkilatını kurmuş olan siyasi partilerin temsilcileri,
e) Üniversitelerden ikiden fazla olmamak üzere en az bir temsilci, üniversite sayısının birden fazla olması durumunda her üniversiteden birer temsilci,
f) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının, sendikaların, ve “ilgili” dernekler ile vakıfların genel kurullarında belirleyecekleri temsilcileri, (İlgili yapıların kent sınırları içinde adresli ve son iki yıl içinde yukarıdaki 6. Maddede tarif edilen amaçlardan en az birine uygun bir kurumsal faaliyetini basılı malzeme ile veya internet ortamındaki sayfaların bağlantı adresleri ile belgelemiş olmaları gerekmektedir)
g) Kent konseyi genel kurulu onayı ile kurulmuş olan meclislerin birer temsilcisi.
Organları
MADDE 9 – (1) Kent konseyi aşağıdaki organlardan oluşur:
a) Genel Kurul
b) Yürütme Kurulu
c) Meclisler ve çalışma grupları
ç) Kent konseyi Sözcüsü
Genel kurul
MADDE 10 –
(1) Genel kurul, kent konseyinin en yetkili organı olup 8 inci maddede sayılan üyelerden oluşur. 2 (İki) yılda bir seçimli olarak gerçekleştirilecek olan Genel kurul, her yıl Ocak, Mayıs ve Eylül aylarında yapacağı 3 (üç) toplantıdan az olmamak üzere, üyelerin salt çoğunluğu ile toplanır.
(2) Genel kurula kent konseyi sözcüsü başkanlık eder. Sözcünün bulunmaması halinde yürütme kurulunun kendi içinden belirleyeceği bir üye toplantıya başkanlık eder.
(3) Genel kurul; yürütme kurulunun ve meclislerin seçim ve çalışma esaslarını, bu Yönetmelik hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla, çalışma yönergesi ile belirler.
4) İki yılda bir yapılacak genel kurullarda, adayların tümünün kendilerini genel kurula tanıtmalarından sonra en az 11 (onbir) üyeli Yürütme Kurulu çarşaf liste kullanılarak gizli oy açık tasnif yöntemi ile belirlenir.
Yürütme kurulu
MADDE 11 – (1) Yürütme kurulu, genel kurul tarafından 2 (iki) yıl görev yapmak üzere seçilen en az 11 (onbir) kişi ve genel kurul tarafından kurulmuş Meclislerin sözcülerinden oluşur.
(2) Yürütme kurulu, Meclislerinden alacağı görüşler doğrultusunda genel kurulun gündemini tespit ederek uygun takvimde kamuoyu ile paylaşılmasını sağlar ve genel kurul tarafından oluşturulan görüşleri ilgili belediye meclisine sunar ve uygulamayı Meclisler destekleri ile izler.
(3) Yürütme Kurulu Meclislerin 1 (bir) sonraki yıl yapacakları faaliyetler için ihtiyaçları olacakları bütçelerini Temmuz ve Ağustos aylarında hazırlamalarını teşvik ve koordine ederek, Eylül ayı içinde ayı içinde yapacağı Genel Kurulun gündemine sunar, tartıştırır ve uzlaşı ile onaylanmasını sağlayarak en geç Eylül ayı sonuna kadar Belediye Meclisi gündemine sunar.
(4) Yürütme Kurulu, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 24. Maddesinin verdiği İhtisas Komisyonu toplantılarına katılıp görüş bildirme haklarını kullanabilmeleri için “ilgili Sivil Toplum Örgütlerinin temsilcilerini teşvik eder gündem maddelerine uygun birikimleri olan” uzmanları davet eder
(5) Yürütme Kurulu üyeliği peş peşe en fazla 2 (iki) dönem (48 ay), toplamda üç dönem (72 ay) yapılabilir.
Kent konseyi sözcüsü
MADDE 11/A –
- Kent konseyi Yürütme Kurulu yapacakları ilk toplantıda 6 (altı) ay süre ile sözcülerini ve sözcü vekillerini belirlerler. İlgili belirlemeler her 6 (altı) ayda bir yenilenir.
2) Sözcülük görevi peş peşe en fazla 4 (dört) altı ay yani 24 (yirmidört) ay, toplamda da en fazla 36 (otuzaltı) ay yapılabilir.
Meclisler ve çalışma grupları
MADDE 12 – (1) Kent konseyleri, görev alanına giren konularda genel kurullarında Meclisler , Meclislerin altında da konu bazlı çalışma grupları oluşturulabilir.
(2) Meclislerin ve çalışma gruplarının çalışma usul ve esasları ilgili yapı gönüllüleri tarafından uzlaşılar ile belirlenir, bir üst organ genel kurulunda tartışılır uzlaşılar ile kabul edilir.
(3) Çalışma guruplarında oluşan görüşler değerlendirilmek üzere ilgili Meclise sunulur, Meclislerde oluşturulan görüşler, kent konseyi genel kurulunda görüşülerek kabul edildikten sonra değerlendirilmek üzere ilgili belediye meclisine sunulur.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Toplantı ve görüşme usulü
MADDE 13 – (1) Kent konseyi organları, çalışma yönergelerinde belirlenen yer ve zamanlarda üye tam sayısının 2/3 (üçteiki) çoğunluğu ile olağan olarak toplanır ve katılanların 2/3 (üçteiki)çoğunluğu ile karar alır. (2) Genel kurul, 8 inci maddede öngörülen katılımcı sayısının üçte birinin teklifi üzerine olağan üstü toplantıya çağırılabilir.
Görüşlerin ilanı
MADDE 14 – (1) Kent konseyi genel kurulunca oluşturulan görüşler, belediye meclisinin ilk toplantısında değerlendirildikten sonra belediye tarafından kent konseyine bildirilir ve uygun araçlarla kamuoyuna duyurulur. Kent Konseyinin ilgili Meclis ve Çalışma grubu tarafından takip edilir.
Genel sekreterlik
MADDE 14/A –
(1) Kent konseyi genel sekreteri, belediye başkanı tarafından önerilen üç aday arasından yürütme kurulu tarafından seçilir.
(2) Kent konseyi genel sekreteri, 6 ncı maddede belirtilen görevlerin yerine getirilmesini koordine eder. Meclisler, çalışma grupları ve benzeri yapılar arasındaki çalışma uyumunu ve koordinasyonu sağlar.
(3) Genel sekreter, kent konseyi sözcüsüne ve yürütme kuruluna karşı sorumludur
Sekreterya hizmetleri
MADDE 15 – (1) Kent konseyinin sekreterya hizmetleri, ilgili belediye tarafından önerilecek ve yürütme kurulu tarafından kabul edilecek görevliler tarafından yerine getirilir.
(2) Sekreterya hizmetlerini yürüten personel, bu çalışmalarında genel sekretere karşı sorumludur.
Yönerge çıkarma
MADDE 16 – (1) Kent konseyi genel kurulu bu Yönetmeliğe aykırı olmamak kaydıyla uygulama yönergeleri çıkarabilir.
Kent konseyinin mali yapısı
MADDE 16/A –
- Belediyeler kent konseylerine, bütçelerinde ödenek ayırmak suretiyle ayni yardım yapar ve destek sağlar.
- Kent konseyi Meclisleri her sene Ağustos ayı sonuna kadar bir sonraki yıl içinde yapacağı çalışmaların taslak programını, ihtiyacı duyacağı kaynakları tahmini bütçeleri ile birlikte Kent Konseyi Yürütme Kuruluna sunar. Kent Konseyi Eylül ayı içinde yapacağı genel kurulda söz konusu bütçeleri değerlendirir, konsolide eder ve Belediye Meclisine sunar, onaylanmasını savunur. Uygulama süreçlerinde makul süre öncesinde de ilgili ayni yardımı ve veya desteği talep eder.
Yürürlük
MADDE 17 – (1) Bu Yönetmelik, yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
YürütmeMADDE 18 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çevre ve Şehircilik Bakanı yürütür.
